Triduum Paschalne 2023

Triduum PAschalne

Najważniejszymi świętami dla każdego ochrzczonego nie są święta Bożego Narodzenia, ale Wielka Noc, podczas której objawiła się Boża miłość względem człowieka. Męka, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa z jednej strony są czasem pełnym smutku. Jednak, ze względu na zwycięstwo Pana Jezusa nad śmiercią, należą jednocześnie do najradośniejszych chwil dla chrześcijanina.

Wraz z dniem Niedzieli Palmowej weszliśmy w czas Wielkiego Tygodnia, czyli bezpośredniego okresu przygotowania do świąt wielkanocnych. W tym dniu wspominaliśmy uroczysty wjazd Jezusa i apostołów do Jerozolimy. Kolejne dni tygodnia otrzymują miano „Wielkich” (Wielki Poniedziałek, Wielki Wtorek itd.). Podkreśla się w ten sposób wzniosłość owego tygodnia, który jest podsumowaniem planu Bożego zbawienia ludzkości.

Centrum Wielkiego Tygodnia jest Triduum Paschalne. Z języka łacińskiego „triduum” oznacza „trzy dni”. W tym czasie mają miejsce najważniejsze wydarzenia w roku liturgicznym katolików. Celebrowana jest męka, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. Triduum rozpoczyna się wieczorną mszą świętą w Wielki Czwartek (Msza Wieczerzy Pańskiej), kończy zaś drugimi nieszporami po południu Niedzieli Wielkanocnej. Warunkiem owocnego przeżycia Triduum jest wewnętrzne nastawienie, że święta paschalne zaczynają się wieczorem w Wielki Czwartek. Warto wcześniej przystąpić do sakramentu pokuty, zrobić zakupy i porządki,  aby z czystym sercem i umysłem głęboko skupić się na rozważaniu tajemnic wiary.

Wielki Czwartek

Podczas Wieczerzy Pańskiej wspominane są wydarzenia z Wieczernika - ustanowienie Eucharystii i sakramentu kapłaństwa. Mówią o tym czytania: z Księgi Wyjścia i z 1 Listu do Koryntian oraz Ewangelia zaczerpnięta ze św. Jana, który przypomina o tym, jak Jezus przed wieczerzą umył uczniom nogi. Ten, którego nazywamy „Nauczycielem i Panem” zrobił coś, co zwykle czynił sługa. Na pamiątkę tego wydarzenia w wielu parafiach po homilii kapłan umywa wybranym parafianom nogi. Przypomina to prawdę, że wszelkie przewodzenie w Kościele powinno odbywać się w duchu służby bliźniemu. Na zakończenie uroczystości „Ciało Chrystusa” zostaje przeniesione do specjalnie przygotowanej kaplicy, zwanej ciemnicą. Tam do późnych godzin wieczornych wierni uczniowie czuwać będą wraz z Jezusem, wspominając Jego samotną modlitwę w Ogrójcu, zdradzieckie pojmanie i pierwsze przesłuchania. Tabernakulum jest opróżnione i otwarte, gaśnie wieczna lampka, a ołtarz, przy którym jeszcze przed chwilą sprawowano Najświętszą Ofiarę, stoi obnażony i pusty. Wchodzimy w czas Bożej męki.

Ostatnia Wieczerza

W naszej wspólnocie:

  • Godz. 18:00 Msza Wieczerzy Pańskiej i przeniesienie Najświętszego Sakramentu do „Ciemnicy”; 
  • Adoracja dla wszystkich do godz. 22:00.

Po powrocie z kościoła rodzina może zgromadzić się na wspólnej uroczystej wieczerzy. Można zapalić świecę, odczytać Ewangelię (J 13, 12–17). Jest to też dobry moment na pojednanie, na wzajemne wybaczenie sobie uraz. Bardzo ważne jest, aby od tego momentu zachować w domu nastrój powagi i skupienia. Niech nie zakłóca go telewizja lub głośna muzyka. Przygotowujemy się do przeżycia Wielkiego Piątku.

Wielki Piątek

W tym dniu nie sprawuje się Eucharystii. W kościołach trwa adoracja Pana Jezusa w ciemnicy, odbywają się nabożeństwa Drogi Krzyżowej. Późnym popołudniem rozpoczynają się najważniejsze obrzędy tego dnia - Liturgia Męki Pańskiej, składająca się z trzech części: Liturgii Słowa, Adoracji Krzyża i obrzędów Komunii.

Wszystko zaczyna się nietypowo. Ministranci i kapłani wychodzą w ciszy do ołtarza. Nie poprzedza ich dzwonek, nie śpiewa się żadnej pieśni. Przed ołtarzem kapłan pada na twarz. Wszyscy obecni w Kościele klękają. Następnie odczytywane są fragmenty Pisma Świętego: z  Księgi proroka Izajasza, z Listu do Hebrajczyków oraz Ewangelia o Męce Pańskiej. Na zakończenie Liturgii Słowa odbywa się wyjątkowo uroczysta modlitwa powszechna. W dziesięciu wezwaniach prosimy Boga, aby miał w opiece cały świat. Kolejną częścią nabożeństwa Wielkiego Piątku jest Adoracja Krzyża. Od dwóch tygodni wszystkie krzyże w kościołach były zasłonięte. Podczas Adoracji kapłan odsłania krzyż, śpiewając: „Oto drzewo krzyża, na którym zawisło zbawienie świata”, a wszyscy odpowiadając: „Pójdźmy z pokłonem”. Następnie przychodzi czas, aby ucałować krzyż Jezusa. Robią to - w zależności od parafii - albo wszyscy wierni, albo tylko niektórzy. Śpiewa się przy tym zazwyczaj jedną z najbardziej przejmujących pieśni - „Ludu mój ludu”. Po adoracji Krzyża następuje Komunia Święta. Wielkopiątkową liturgię kończy przeniesienie Najświętszego Sakramentu do „Bożego Grobu”. Monstrancja jest przykryta białym welonem na pamiątkę całunu, którym spowito doczesne szczątki Jezusa. Tego wieczora i przez cały następny dzień trwa adoracja.

Jezus na krzyżu

W naszej wspólnocie:

  • Adoracja Najświętszego Sakramentu w „Ciemnicy” od godz. 8:00 do godz. 15:00;
  • Godz. 15:00 Koronka do Miłosierdzia Bożego i Droga Krzyżowa;
  • Godz. 18:00 Liturgia Męki Pańskiej i przeniesienie Najświętszego Sakramentu z „Ciemnicy” do „Grobu Pańskiego”.

W mieszkaniu powinniśmy wyeksponować krzyż (umieścić go na stole lub udekorować). O godz. 15.00 można zapalić świecę przy krzyżu, odmówić Koronkę do Bożego Miłosierdzia. Powstrzymajmy się od telewizji, hałaśliwej muzyki. Post niech będzie postem. Kto może, niech wytrwa o chlebie i wodzie. Kto nie może pójść do kościoła, niech odprawi indywidualnie lub razem z rodziną Drogę Krzyżową. Warto też odczytać opis Męki Pańskiej według św. Jana (J 18, 1–19, 42).

Wielka Sobota i Wigilia Paschalna

Od początku tego dnia trwa adoracja Najświętszego Sakramentu przy Grobie Pańskim. W tym dniu, podobnie jak w Wielki Piątek, nie odprawia się Mszy Świętej. Wigilia Paschalna, która rozpoczyna się po zachodzie słońca wliczana jest już w dzień następny, to jest w niedzielę. Bierze się to z tradycji żydowskiej, gdzie kolejny dzień rozpoczynał się po zapadnięciu zmroku.

Jest to centralny moment Triduum Paschalnego. Celebracja Paschy rozpoczyna się późnym wieczorem w Wielką Sobotę, ale nie jest jej częścią.

Celebracja Misterium Paschalnego składa się z następujących części: Liturgia Światła, Liturgia Słowa, Liturgia Chrzcielna, Liturgia Eucharystyczna, Procesja rezurekcyjna i błogosławieństwo.

Liturgia Światła, zwana lucernarium, nawiązuje do symbolu światła. Światło wnoszone do świątyni symbolizuje Zmartwychwstałego Chrystusa, który jest Światłością Świata (J 8, 12). Procesja światła uroczyście wnosi światło Nowego Życia do świątyni, ale także do naszych serc. Kapłan, diakon lub ministrant wnosi je do kościoła, zatrzymując się w trzech stacjach. Za każdym razem lud wyraża swoją wdzięczność za dar oświetlenia drogi do zbawienia. Kapłan lub diakon wykonuje następnie dziękczynno-uwielbieniowy hymn Exsultet (orędzie wielkanocne) w którym zawiera się cała teologiczna symbolika paschału, jak i całej Wigilii Paschalnej oraz tajemnicy zmartwychwstania.

Słowo i chrzest - Liturgia Słowa Wigilii Paschalnej przewiduje do dziewięciu czytań. W czytaniach wierni wsłuchują się w orędzie wielkich dzieł, jakich Pan dokonał w historii ludzkości.

Następnie rusza procesja do chrzcielnicy, kantorzy śpiewają skróconą formę Litanii do Wszystkich Świętych. Tam następuje uroczysta modlitwa poświęcenia wody w formie prefacji, która wyraża teologię i chrześcijańską symbolikę wody. Następnie celebrans, zanurza w wodzie chrzcielnej paschał, przyniesiony w procesji. Zanurzenie to oddaje prawdę, iż chrzest jest sakramentem, w którym wraz z Chrystusem umieramy (zanurzamy się) i powstajemy – wynurzamy się do nowego życia, przez dokonujące się zmartwychwstanie. Wierni z zapalonymi świecami odnawiają przyrzeczenia, które ich rodzice złożyli w czasie chrztu. Celebrans, zanurzywszy z nowo poświęconego źródła wody chrzcielnej, kropi zgromadzenie liturgiczne.

Liturgia Eucharystyczna  to część Wigilii Paschalnej, która przypomina część codziennej Mszy Świętej. Rozpoczyna się przyniesieniem darów, a kończy na Komunii Świętej.

W naszej wspólnocie:

  • Indywidualna adoracja Najświętszego Sakramentu w „Grobie Pańskim” wraz z Adoracją Krzyża od godz. 8:00;
  • Poświęcenie pokarmów godz. 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00.

Zmartwychwstanie

Kościół zachęca, aby powstrzymać się od spożywania pokarmów mięsnych. Pierwszym motywem nawiedzenia kościoła powinna być adoracja Jezusa w Bożym Grobie. Święcenie pokarmów na stół wielkanocny jest pięknym obyczajem, ale jednak drugorzędnym. Do poświęcenia przynosimy chleb, jajka (symbol życia), wędliny, symbolicznego baranka, sól. Nie zapomnijmy przygotować świece na liturgię Wigilii Paschalnej.

W naszej wspólnocie:

  • Godz. 20:00 Liturgia Wigilii Paschalnej z Mszą Świętą;
  • Procesja Rezurekcyjna o godz. 6:00 w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego.

Porządek nabożeństw i adoracji
Triduum Paschalnego

 Wielki Czwartek

  • 18:00 Msza Wieczerzy Pańskiej i przeniesienie Najświętszego Sakramentu do „Ciemnicy”;
  • Adoracja dla wszystkich do godz. 22:00.

Wielki Piątek

  • Adoracja Najświętszego Sakramentu w „Ciemnicy” od godz. 8:00 do godz. 15:00;

Porządek adoracji dla mieszkańców poszczególnych ulic:

od 9:00 do 10:00 - Majdan, Ruczaj, Makowicka, Zagranicznik;
od 10:00 do 11:00 - Bohaterów Orła Białego, Podbielowska, Bystrzycka;
od 11:00 do 12:00 - Gorczańska, Jaworzyńska, Juranda, Mizgałów;
od 12:00 do 13:00 - Ruchu Ludowego, Sołecka, Stadnickich;
od 13:00 do 14:00 - Górki Zawadzkie, Mała Poręba;

  • 15:00 Koronka do Miłosierdzia Bożego i Droga Krzyżowa;
  • 18:00 Liturgia Męki Pańskiej i przeniesienie Najświętszego Sakramentu z „Ciemnicy” do „Grobu Pańskiego”;
  • Adoracja do godz. 24:00:
    • 21:00 Gorzkie Żale,
    • 23:00 Adoracja prowadzona przez Młodzież.

Wielka Sobota

  • Indywidualna adoracja Najświętszego Sakramentu w „Grobie Pańskim” od godz. 8:00;
  • Porządek adoracji dla mieszkańców poszczególnych ulic jak w Wielki Piątek;
  • Poświęcenie pokarmów godz. 9:00; 10:00, 11:00, 12:00, 13:00;
  • 20:00 Liturgia Wigilii Paschalnej z Mszą Świętą (zabrać świece).

Procesja Rezurekcyjna o godz. 6:00 w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego

Wersja do druku PDF